Twierdza Kołobrzeg

Kołobrzeg pełnił kiedyś funkcję warownego miasta z portem wojennym. Kołobrzeska Twierdza założona została w XVII wieku. W XIX wieku została zlikwidowana, a ponownie wykorzystano ją podczas II wojny światowej. 

W wyniku zakończonej wojny 30. letniej i przejęcia Kołobrzegu przez Szwedów, postanowiono, że miasto musi zostać umocnione.  Wybudowano wały ziemne i bastiony, rozebrano część średniowiecznych murów i wzniesiono nowe bramy wjazdowe.

Twierdza w Kołobrzegu w XVIII i XIX wieku była oblężona dwukrotnie podczas wojny. Była to wojna siedmioletnia oraz bitwa o Kołobrzeg w 1807 roku. 

W XIX wieku zauważono, że mikroklimat Kołobrzegu wpływa na zwalczanie różnych chorób. Zaczęto budować uzdrowiska i zakłady lecznicze, przez co w 1872 roku podjęto decyzję o likwidacji twierdzy lądowej a pięć lat później morskiej. 

Podczas II wojny światowej w 1944 roku przywrócono z powrotem twierdzę (Festung Kolberg), ponieważ obawiano się ataku wojsk radzieckich. 

Odbudowa Kołobrzegu po 1945 roku spowodowała, że wiele obiektów uległo rozbiórce, ale pozostałości, zachowane w różnych zakątkach dawnej twierdzy, świadczą o militarnej przeszłości miasta.

Bastion Magdeburg – najstarsza zachowana fortyfikacja. Pozostałości fortyfikacji w postaci ceglanego muru na kamiennej podmurówce znajdują się pomiędzy Parsętą, ul. Budowlaną a parkiem im. Henryka Dąbrowskiego.

Batardeau – pełniło funkcję tamy, która regulowała poziom wody w fosach otaczających twierdzę, a także była fortyfikacją, z której prowadzono ogień artyleryjski wzdłuż rzeki. Pozostałości tego obiektu znajdują się przy byłej hydroelektrowni, obok mostu na Parsęcie, przez który biegnie ul. Kamienna. Zabytek został uszkodzony i bezprawnie rozebrany w 1986 roku.

Luneta Lębork – XIX-wieczna fortyfikacja (a dokładniej jej pozostałości) w postaci tzw. stawku, można zobaczyć w parku im. Henryka Dąbrowskiego.

Fort Ujście – zabytek znajduje się w porcie, po prawej stronie ujścia Parsęty. W 1945 roku została na nim wybudowana latarnia morska. Fortyfikacja powstała w latach 1770-1774. Piwnica fortu pełniła funkcję magazynu i ujęcia wody, wewnątrz której znajduje się studnia, z której załoga czerpała wodę pitną, pierwsza kondygnacja była przeznaczona dla piechoty a druga dla artylerii, która prowadziła ogień ochraniając port.

Reduta Morast – znajduje się w północnej części Wyspy Solnej w widłach rzeki Parsęty i Kanału Drzewnego. Obiekt powstał w latach 1770-74 i do dziś zachowały się jej pozostałości. W murze obronnym znajdowały się dwa otwory przystosowane do strzelania z armat oraz liczne małe otwory do strzelania z broni mniejszego kalibru. Brama główna była specjalnie wzmocniona, a wejście do reduty torował most zwodzony. Obecnie w zabytku znajduje się tawerna Portu Jachtowego. 

Szaniec Kleista – znajduje się na granicy terenu Marynarki Wojennej, po lewej stronie ujścia Parsęty. Obiekt powstał w latach 1832-36. Zabytek nie jest udostępniony do zwiedzania.

Reduta Solna – fortyfikacja ma kształt lunety, a w jej ścianach znajdują się otwory strzelnicze. Wybudowano ją z cegły na kamiennej podmurówce, a następnie otoczono wałem ziemnym i fosą. 

Fort Wilczy – znajduje się przy ul. Fredry i został zaprojektowany przez majora, inżyniera Müller na początku 1807 roku. Podczas przygotowywania projektu, wojska francuskie rozpoczynały oblężenie twierdzy i sytuacja ta zmusiła budowniczych do korekty projektu i tak powstała luneta, nazywana przez wszystkich fortem. Fortyfikacja była otoczona trzymetrowym wałem ziemnym oraz suchym rowem. Podczas oblężenia twierdzy o tę fortyfikację toczyły się najbardziej krwawe walki. Przebudowę zabytku wykonano w 1925 roku, a następnie w II połowie XX wieku. Obiekt zachował się do dnia dzisiejszego jako amfiteatr.

Szaniec Kamienny – powstał w latach 1832-36. Składał się z dwóch wałów ziemnych z kazamatami oraz fosy. Od strony morza fortyfikacja była uzbrojona w potężne głazy nabrzeżne. Na terenie szańca pod koniec XIX wieku zbudowano hotelik i restaurację. Fortyfikacja pełni obecnie funkcję rozrywkową.

Akademia Rycerska - zbudowana na początku XVIII wieku przy obecnej ulicy Wąskiej. Znajdowała się tam szkoła wojskowa. Program kształcenia zakładał nauczanie musztry, jazdy konnej, szermierki, tańca, matematyki, budowy fortec i języka francuskiego, a nauka w Akademii trwała od 2 do 3 lat. Szkoła została rozwiązana w 1701 roku w związku ze znikomym zainteresowaniem. Budynek szkoły został zniszczony w wyniku walk. Odbudowany, pełni dziś funkcję hali sportowej.

Brama Radzikowska - znajduje się przy ul. Szpitalnej. Brama została zbudowana w 1708 roku i w tamtych czasach pełniła ważną funkcję w obronie twierdzy. Była zamykana o godzinie 22:00, a wejście do miasta po tej porze było możliwe tylko za okazaniem przepustki podpisanej przez komendanta twierdzy. Jest to jedyna, historyczna zachowana brama miejska w Kołobrzegu.